PRODUKTIBITATEAREN PARADOXA ETA INBERTSIORAKO PIZGARRIA

PRODUKTIBITATEAREN PARADOXA ETA INBERTSIORAKO PIZGARRIA 1. Europako egitura ekonomikoaren ondorioetarako produktibitatearen paradoxatik atera beharreko ondorioak paradoxa horren kausen inguruan egiten dugun interpretazioaren mende daude. 2. Pisurik handiena duen interpretazioak ulertarazten digute paradoxa hori produktibitate sozial edo materialaren eta diruzko edo merkatuko produktibitatearen arteko funtsezko desadostasun baten ondorio dela. Eta, hala bada, produktibitatearen paradoxa bateragarria izango litzateke aurrerapen sozial jarraituko, garapen produktiboko eta aurrerapen teknologikoko testuinguru batekin, zeinak, izatez, sistematikoki areagotuko bailuke Europako biztanleen ongizatea. 3. Testuinguru horretan, produktibitatearen paradoxak sortutako egiturazko arazoa izango litzateke merkatuko produktibitatearen aurrerapen eskasak eragindako inbertsioen pizgarriaren etengabeko defizita. 4. Bistan denez, enpresa pribatuek ez dute inbertitzen inbertsioek eragindako produktibitate sozialaren arabera, finantza-errentagarritasunaren aurretiazko zenbatespen baten arabera baizik. Eta zenbatespen horrek zuzeneko lotura du egin beharreko inbertsioek negozio-zifran izango duten inpaktuarekin. Merkatuko produktibitateak gora egiteko itxaropenak urriak badira, urria izango da inbertsio-pizgarria ere. 5. Itxuraz, faktore horrek inbertsio produktiboaren kolapsoa eragin zezakeen Europan eta Mendebaldean, oro har. Inbertsio produktiboak ez du bilakaera positiborik izan, baina ez da kolapsatu. 6. Azalpena da merkatu-ekonomiaren ohiko dinamika, zeinaren arabera maila makroekonomikoan sortutako «merkatuko» produktibitatearen gorakaden multzoa modu oso ezberdinean banatzen baita punta-puntako enpresen –teknologikoki aurreratuenak– eta, sektore bakoitzean, lider teknologikoen atzetik, aurrera egiteko joera duten enpresen artean. 7. Errealitate horren arabera, «muga»-enpresek diruzko edo merkatuko errentagarritasunaren arabera inbertitzen dute; jarraitzaileek edo atzeratuek, berriz, merkatuan baztertuak ez izateko inbertitzen dute gehienbat. Produktibitateak ekonomian orokorrean izan duen aurrerakada apala da, baina punta-puntako enpresek errentagarritasun handiak lortzen jarraitzen dute. 8. «Muga»-enpresen eta teknologikoki «jarraitzaileak» edo «atzeratuak» diren enpresen artean dauden ezberdintasun handi horiek azaltzen dute zergatik egin duen aurrera inbertsio produktiboak Europan produktibitatearen aurrerapena kolapsatu arren. 9. Merkatuko produktibitatearen aurrerapen urriak azaltzen du Europako enpresaburuen artean orokortuta dagoen inbertsio produktiboek «errentagarritasunik ez» dutenaren ustea, eta ekonomiaren etengabeko eta goranzko finantzarizazioaren jatorria ere islatzen du: inbertsio produktiboen ordezko destinoen etengabeko bilaketa, enpresa gehienek inbertsio horietatik lortzen duten errentagarritasun urria konpentsatu ahal izateko. 10. Azken hamarkadetan dirua eta zorra etengabe sortzeak ez du izan helburutzat, seguruenik, Europako ekonomiaren produktibitate «soziala» edo materiala areagotzea, inbertsioen «diruzko» errentagarritasuna areagotzea baizik, eta soilik hori –edo batez ere hori–. Testu hau EUROPAKO GARAPEN EREDUAREN ETORKIZUNAri buruzko EKAI Center-en egitasmoaren barne kokatzen da. Mila esker zure arretagatik. Jarraitu gurekin. PDF: