Η Μελίνα Μερκούρη (Μαρία Αμαλία Μερκούρη) γεννήθηκε στις 18 Μαρτίου του 1920.
Σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού (1943-46) και έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή το 1944. Ως πρωταγωνίστρια καθιερώθηκε το 1949 με το ρόλο της Μπλανς από το έργο του Τένεσι Ουίλιαμς «Λεωφορείον ο Πόθος». Η πρώτη κινηματογραφική δουλειά της ήταν η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» (1955).
Με το ρόλο, όμως, της Ίλια στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή» (1960), αλλά και τη θεατρική μεταφορά του έργου στη Νέα Υόρκη, η Μελίνα Μερκούρη απέκτησε πλέον διεθνή φήμη.
Το “Ποτέ την Κυριακή“ ήταν η πρώτη ταινία του Ζυλ Ντασσέν, με σενάριο δικό του και πρωταγωνίστρια την Μελίνα Μερκούρη. Γυρίστηκε το 1960 εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα και είναι μία από τις διασημότερες ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου κυρίως λόγω της βραβευμένης με Όσκαρ μουσικής που έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις. Στην ταινία η Μελίνα Μερκούρη ερμηνεύει το θρυλικό τραγούδι “Τα παιδιά του Πειραιά“ κρατόντας μια φωτογραφία με την ενδεκάδα του Ολυμπιακού εκείνης της εποχής και αργότερα εμφανίζεται να φορά την ερυθρόλευκη φανέλα με το νούμερο τέσσερα στην πλάτη.
Το 1965 παντρεύτηκε τον αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν ο οποίος και τη σκηνοθέτησε στις ταινίες «Ποτέ την Κυριακή» (1960), «Φαίδρα» (1962), «Τοπκαπί» (1964) και «A Dream of Passion» (1978).
Όραμά της ήταν μέχρι το θάνατό της η επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Δημιούργησε τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα για να έρθει το θέατρο στην επαρχία, ενώ δική της έμπνευση ήταν και η δημιουργία του θεσμού της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης».
Το άστρο της Μελίνας έσβησε στις 6 Μαρτίου του 1994.