Қарлаг / Репрессия / Деректі фильм

Қарлаг - бұл “Нүкте” редакциясы дайындаған ауқымды деректі фильмнің бірі. Қарағандының Шет ауылы маңында орналасқан Кеңес одағы репрессияға ұшыратқан адамдардың абақты мекені. Қазір ол тарих, бірақ кезінде нағыз азаптау ошағы болғаны белгілі. Көбіне неміс, орыс­ және украин өкілдері қудаланып, бұл жерге 1906-1910 жылдары қоныс аударған. Айтатын болсақ, 80 мың тұрғыны бар 4 мың қазақ киіз үйі, 1 200 неміс, орыс, украин үйлері болды. 1930-1931 жылдары халықты зор­лап көшіру басталды. Ол үшін НКВД-нің әскері пайдаланылды. Деректі фильм сол зұлмат репрессияны көрген куәгерлер мен Шет ауылының тұрғындарының әңгімесінен және азын-аулақ мұражайда сақталған құжаттарқорынан сыр шертеді. 00:00 Кіріспе – Репрессия сол кездегі халық үшін не еді? 00:42 17-летнюю девушку казашку, которая водила трактор, расстреляли как врага народа 01:30 Карлаг – Гулаг архипелагындағы ең ірі лагерь 02:55 В 1990-1991 годах казахи не очень охотно шли на интервью - Екатерина Кузнецова – журналист 05:23 Ақадыр – 1931 жылы атылған бір топ азаматтар сүйегі жатқан жер 06:49 Кого в Карлаге пытали, мучали, голодом морили и расстреливали пачками? – первый в истории рассказчик-надзиратель 09:17 Грахнев, главный расстрельщик, получил орден «Ленина» 09:39 Съемочная группа ищет место захоронения репрессированных 10:34 – «Жардың жағасына тік тұрғызып қойып, 32 адамды шетінен атқан» - Кәмел Жүністегі 11:48 «Я встречалась в 1993 году Сергеем Бариновым, который был главным начальником алжирской тюрьмы 1939-1958 годах» - Екатерина Кузнецова, журналист 15:11 Қарабас – «Карлаг қақпасы». Тұтқындарды бірінші осында алып келіп, Карлагтың өзге түрмелеріне жіберіп отырған 16:10 «60-тан асып кеткен адамдарды Қарабастың өзінде атқан. Себебі олар шахтада жұмыс істеуге күштері жетпейтін» - тарихшы 16:39 «Не медикаментов, а за то давали протухшую рыбу, и от этого многие умирали» – жуткие условия в КАРЛАГЕ 18:16 Долинка кенті – Карлагтың әкімшілік орталығы, қазір саяси-қуғын сүргін құрбандарына арналған мұражай 18:42 Карлаг лагерінде тұтқындарды азаптаудың ең сорақы тәсілдері пайдаланылған 19:45 Қарағанды қаласының орталығы кезінде Карлаг тұтқындарын бақылап отыратын орын болған 20:38 «Карлагтағы тұтқындардың санасын өлтірген» – Нұрлан Дулатбеков 22:52 «Четыре тысячи доносов кто-то же писал? А писать могли все» - Екатерина Кузнецова, журналист 23:49 «Менің әкемді халық жауы ретінде ұстағанда үстінен 5 таныс емес адам арыз түсірген екен» - тарихшы Жамбыл Артықбаев 25:58 Мағжан Жұмабаевтың үстіне домалақ арыз түсірген, НКВД-ға ұстатқан Сабит Мұқанов пен Ғабит Мүсірепов екені рас па? 26:58 «Әлімхан Ермеков мені жанды жерімнен сонша ұрды деп айтады» - тарихшы 27:38 «В лагере было все» - Карлаг, Алжирден, Долинка түрмесінде отырған әйелдердің азапталған тағдыры 28:36 Алжирде қамалған алғашқы 88 қазақ әйелінің ішінде Сәкен Сейфуллиннің жары – Гүльбахрам болған 29:40 «Дети НКВД» - рожденные в тюрьме 33:10 «Мамочкино кладбище» - 1930-1940 жылдары түрмеде шетінеген балалар жерленген жер 34:02 Сталиннің өлімі хабарланғанда жыламағандарды «халық жауының баласы» деп ұрған 34:40 «Оставьте в покое Сталина» - кто угражал журналисту? 36:38 «Репрессияға Сталиннің қатысы жоқ, қасындағылары ұйымдастырып берген деген жай сөз» - тарихшы 37:13 1930 жылдардың аштығы болғанда қазақтың саны қазір 2 есеге болары сөзсіз – Жамбыл Артықбаев 37:52 Карлагта нақты қанша адам отырғаны белгісіз? 38:16 Карлаг – адамды құлдық жағдайда ұстап отыруға арналған үлкен машина болған – Жамбыл Артықбаев 38:38 Геноцид десек жеңілеміз, бізде фундамент те жоқ – репрессия туралы 39:38 Тоталитарлық жүйе – ұлттық мінезімізге қандай өзгеріс әкелді? 40:25 Адам – итжанды, репрессиядан қоғам қисық өседі, сол бізде білініп тұр – Жамбыл Артықбаев -------------------------------------------------------------- Фильм авторы: Әлия Әшім Фильм қонақтары: Екатерина Кузнецова Кәмел Жүністегі Нұрлан Дулатбеков Жамбыл Артықбаев Арайлым Мұсағалиева ---------------------------------------------------------- #Нүкте #Қарлаг #Карлаг #НКВД